Dürer i jego sztuka elementem krajobrazu wewnętrznego "Doktora Faustusa" Tomasza Manna

Artykuł jest poświęcony problematyce recepcji sztuki Albrechta Durera w powieści "Doktor Faustus" Tomasza Manna. Założeniem artykułu było od nalezienie i ukazanie "źródeł" i "korzeni" tej powieści czerpiącej z tradycji niemieckiej; powstałej z "ducha" reformacji Lutra i sztuki niemieckiej tego okresu, tj. sztuki z kręgu Dürera. "Faustowski" charakter powieści, kategorie estetyczne krajobrazu wewnętrznego, w którym żyje i tworzy Adrian Leverkühn są następstwem i wynikiem zainteresowania i głębokiego zrozumienia dla świata reformacji ze strony autora "Doktora Faustusa". Powieść kontynuuje tradycje kultury niemieckiej i europejskiej, i jak to zauważył K. Kereny i jest to powieść niemiecka i chrześcijańska zarazem. T. Mann świadomie stworzył postać Adriana Leverkûhna żyjącego w kręgu wartości chrześcijańskich. Z tej sfery pochodzi także "demoniczność" powieści. Kompozycja "Doktora Faustusa" transponuje elementy twórczości A. Durera. Adrian Leverkühn należy do melancholijnego świata sztychu "Mélancolie I"; magia liczb kwadratu magicznego łączy się z obrazami biblijnymi , z problemami "pitagorejskimi" i z wątkami dzieł Dürera; przetworzone w muzyce Adriana, stają się je go dźwiękowym obrazem świata; on sam jest w ciele - niem Dürera, melancholika, świętego męczennika przedstawionego na pierwszym sztychu do "Apokalipsy". Adrian oddycha powietrzem średniowiecza, j e s t stworzony na obraz i podobieństwo Dürera z Jego autoportretów i portretów, tak jak jego ojciec, matka, jego wuj, tak jak jego cały świat - Kaisersaschen i "obejście" u Schweigestillów. Godną uwagi jest także "literackość" odbioru sztuki , tj. grafiki Dürera u Manna oraz jego ."Nietzscheańskie" spojrzenie na twórcę "Rycerza, śmierci i diabła", symbolu "niemieckiego" światopoglądu, i postawy życiowej. Na końcu artykułu umieszczony jest krótki przegląd prac różnych germanistów analizujących relację Dürer-Mann. Ciekawe są m.in. uwagi I. Seidlera na te - mat pisarskiej techniki montażu stosowanej przez T. Manna, który cenił zawsze wyżej "odszukiwanie” materiału od jego "wymyślania". Dzięki tej technice powstawały dzieła "collage", w których manipuluje się historycznym materiałem, wykorzystuje przekazy kulturowe i tradycję literacko-kulturalną przedstawioną w charakterystycznym dla T. Manna ironicznym świetle.Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 zostało dofinansowane ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej nauk